Bijna elke dag staan er groepjes demonstranten op het plein voor de ingang van de Tweede Kamer in Den Haag. Ze vertegenwoordigen breed en smal ervaren ongenoegen over zandkorrels in hun (en ons) bestaan. Ze leggen geduldig uit, zwaaien met vlaggen en/of spandoeken en bieden, als er iemand is die wil luisteren tenminste, hun petities aan. Soms zijn er cameraploegen die een shot komen nemen. Altijd makkelijk, voor later in de montage van een ander item. Veel structureler wordt die aandacht niet.
En de politieke pers? Die loopt snel door. Hoofd diep in de kraag tegen de snerpende wind of het ongemak elke dag weer een mooi verhaal te moeten laten liggen. Want geen tijd, vaak overigens gerationaliseerd als ‘irrelevant’ of nog subjectiever, ‘geen nieuwswaarde’. De groepjes vertegenwoordigen onderwerpen die niet op de agenda staan; te politiek voor binnenland, te binnenland voor politiek.
Doodzonde.
Vandaar dit pleidooi voor de nog-niet-politieke verslaggeving. Een lans voor de onderwerpen waar te weinig structurele aandacht voor is. Je zou kunnen zeggen: niet voor de politieke pers, maar voor de polity pers. Voor dat geen waar politiek uit voortkomt en door wordt bepaald. Voor die onderbuik of onderlaag die schuift en schuurt en soms zichzelf als piek in een peiling of argument in een debat terugziet. Maar niet meer dan een piekje. Of een argument. Nieuws van Henk & Ingrid en Zwarte Piet zelf, zou je kunnen zeggen. Geen nieuw over, maar nieuws van.
Dat is lastig.
Want wat is nu in hemelsnaam relevant? Wat is nieuws als er geen duidelijke context is – institutioneel afgebakend: een lekkende minister, een kritisch rapport, een weigerende ambtenaar? Wanneer is het verhaal van Henk (of Ingrid) relevant? Studie na studie toont aan dat die verhalen zelden relevant worden gevonden. Relevantie is dus geen (objectieve) kwaliteit van een verhaal, maar een kwalificatie van de journalist. Geen nieuws onder de zon. Probleem is dat politiek journalisten nu eenmaal meer in institutioneel nieuws geloven. Geen verwijt, maar ‘bewezen’ door talloze onderzoeken.
Pogingen zat.
Vaak zat hebben journalisten geprobeerd om ook buiten de instituties om nieuws te vergaren. Ze vragen het gewoon aan het publiek. “Heeft u nog wat voor ons?” Maat lang niet alles wat wordt gebracht is relevant. Breng-nieuws is niet per definitie relevant nieuws. En ook niet per se politiek. Niet brengen dus, maar halen. Vanuit een politiek-journalistieke ervaring en netwerk. En er zijn zat domeinen waar meer te halen si dan nu gebeurt.
- Implementatie (van beleid);
- Hoe landen die nieuwe plannen en waar precies;
- Wie gaat dit betalen (een interview dus, met Zoete, Lieve Gerritje)
- Verborgen ideologieën;
… en zo verder. Nu nog een razende reporter die wel even stilhoudt bij de het groepje demonstranten op het Plein voor de deur van het Tweede Kamergebouw en eens vraag: “Goh, waarom staan jullie hier en wat is precies de politieke relevantie van jullie aanwezigheid?” Gewoon, een eenvoudige vraag waarachter waarschijnlijk interessante onderwerpen schuilgaan.