De afgelopen 48 uur waren spannend, historisch en bovenal onthutsend a-politiek.
Tussen de geheimzinnige ‘achterbankgesprekken’ tussen Rutte (VVD) en Van der Staaij (SGP) en de vraag van deze laatste aan Pechthold (D66) waarom zijn fractie niet is uitgenodigd om met D66, VVD, CDA, GroenLinks en ChristenUnie mee te denken aan de redding van de B.V. Nederland zit koud een week. Onder druk, blijkt maar weer, wordt alles vloeibaar. Partijen springen niet alleen over hun eigen schaduw, maar ook over politieke tegenstellingen die normaliter duizelingwekkend diep en breed blijken.
De feiten bewijzen dat het de afgelopen juist niet ging om (partij) politiek, maar om (financieel-economisch) huiswerk uit Brussel. Een management-kwestie, zou je kunnen zeggen. Ik kan de frappante feiten anders niet verklaren. Ga maar na. Wat doen GroenLinks en de VVD zo gebroederlijk naast elkaar? Waarom gaat de VVD akkoord met 1,1 miljard ‘vergroening’ en minder bezuinigingen? Waarom gaat Sap akkoord met maar 1,1 miljard? Waarom is dit voor beide partijen nu een overwinning? Vergeet D66 dan dat de ChristenUnie liever geen homo’s heeft en het Koningshuis stevig omarmt? Hoe kan het dat in tijden van economische crisis de SP zo stil is? Waar is die explosieve sneer van Wilders?
En de macht – CDA en PvdA – lijken machteloos toe te moeten kijken. De christen-democraten doen wel mee, maar hebben leider noch leiding. En de PvdA heeft een nieuwe benchmark waar ze haar huidige ‘succes’ aan afmeet: de plannen die zij eerder deze week al presenteerde, gaan een stuk verder dan het verkiezingsprogramma van 2010. U weet wel – de verkiezingen waarbij de partij won van de peilingen! Want de uiteindelijke uitslag was slechter dan de verkiezing er voor, maar beter dan was voorspeld.
En in die verwarrende mêlee aan politiek gekruimel (want zo mag je de jacht op een meerderheid toch noemen) was het De Jager die zijn technocratische staatsgreep pleegde. Blijkbaar betekent ‘over je schaduw springen’ dat je je politieke overtuiging – mens en maatschappijbeeld – uit je poten laat vallen om een brief aan Brussel op tijd af te krijgen. (Waar gaat die brief eigenlijk naartoe? Is dat een e-mailtje dat via een ambtenaar bij de Commissie terechtkomt? Zit er dan iemand in Brussel het debat in Nederland uit in de hoop op tijd het kattebelletje binnen te krijgen? Uitzoeken!)
Onzin? In het debatje tussen Van der Staaij en Pechthold, waarin de SGP’er wil weten waarom hij niet mee mocht doen van de D66’er, bleek de waarde van een politieke waarde nog maar eens. Het is onthutsend onthullend en exemplarisch voor het gemak waarmee die waarden (met een n dus) terzijde worden geschoven als een supranationale institutie een eis op tafel legt:
Van der Staaij: Wat is er (…) waar van de tekst in het Nederlands Dagblad dat de heer Pechtold (…) heeft gezegd: ik had er geen behoefte aan dat de SGP aan tafel kwam? (…)
Pechthold: Op de vraag of er nog andere partijen geconsulteerd worden, heb ik gezegd dat ik niet over andere zaken wilde praten dan financiën. En, voorzitter, daar is het bij gebleven.
Van der Staaij: Het klopt dus niet dat de heer Pechtold gezegd zou hebben “ik had er geen behoefte aan dat de SGP aan tafel kwam”?
Pechthold: Ik had geen behoefte om veilig te stellen of er twee zetels extra meededen. Nee, dat heb ik niet. Daar ben ik transparant over. Ik heb met de verkenner onderhandeld.
Van der Staaij: Oké, als dat het punt is, dan zeg ik het volgende tegen de heer Pechtold. Ik zou het dan heel mooi vinden als de verkiezingen zouden aflopen conform de peilingen van nu: dat er net één of twee zeteltjes te kort zijn voor dit pakket. En dan kom ik wel bij de heer Pechtold met wat aanvullende wensen. Ik vind dat hij als democraat en man van de transparantie vanavond lelijk door de mand valt.
En Van der Staaij heeft natuurlijk gelijk – maar wat deed hij op die achterbank? Hoe kan hij Pechthold ondemocratisch handelen verwijten? Het kwalijkste aan de zaak is dat ze allebei gelijk hebben – en boter op hun hoofd. In Den Haag is alles vloeibaar geworden. Een vloeibaar netwerk van politici met dadendrang. En dan verplaatst de democratie zich naar achterbanken van auto’s en wandelgangen van het Kamergebouw. Buiten beeld, achter gesloten deuren en met uitsluiting van anderen. Het zijn interessante tijden. <<