Tweewekelijks schrijf ik een column voor Soulfood – Neerlands beste muziekprogramma (elke zondagavond van 20.00-22.00 uur, Unity FM). Deze week het thema: alles wat God verboden heeft.
Als God almachtig is, waarom communiceert hij dat dan zo beroerd? Signalen van Zijn existentie zijn met enige fantasie nog wel te vinden in de pracht van praal van Zijn schepping. Al is dat een kwestie van geloof, geloof ik; een teleologisch godsbewijs (kijk eens hoe complex: daar moet een Idee achter zitten). Het is allemaal niet bewezen. Ook zijn essentie is al eeuwenlang betwist en leidt de Ware Interpretatie tot meer verdriet dan vreugde.
Zijn Vijand,de Duivel, heeft sterkere argumenten voor zijn bestaan. Prachtig verwoord ook, door Al Pacino in The Devil’s Advocate.
Daarin geen duivel van papier maché, maar Het Kwaad van vlees en bloed. De hoefachtige laarzen, zeer gewillige vrouwen op zeer publieke plekken, kennis van ieders zwakke punt (zoals de scene in de metro – zijn favoriete vervoersmiddel) en zijn beroep (advocaat) verraden al vroeg in de film Pacino’s ware aard. De advocaat-duivel heeft een opdracht: zoonlief Keanu Reeves verleiden diens eigen zus te bevruchten. Ik laat de precieze familiebanden en de opzet om tot uitvoering van dat plan te komen graag aan u zelf.
Eén scene verdient meer dan een aansporing de film te zien. Regisseur Taylor Hackfort geeft Pacino namelijk een vlammende monoloog om Reeves ervan te overtuigen ter plekke op zijn zus te klimmen. Het pleidooi is klassiek, briljant geschreven en vol vuur vertolkt. En bovenal: overtuigend.
Laten we eerlijk zijn, wie kan de Duivel ongelijk geven als hij de twintigste eeuw claimt? Het was Zijn tijd, niet die van God. Pacino, als volleerd theologisch populist, heeft een winnend argument: ‘I’m a fan of man! I’m the last humanist!’ Hij was er bij. Hij stond met zijn poten in de modder – tussen de mensen. En God? God keek toe en weigert, tot op de dag van vandaag, in te grijpen. En Liefde dan?, probeert Reeves nog. ‘Liefde?’, lacht Pacino, ‘Biochemically seen nothing more than eating a lot of chocolate!’ Het stuit bij Reeves allemaal op de Vrije Wil en dat, geeft Pacino direct toe, is een domper op zijn plan.
Reeves is overtuigd bij gebrek aan tegenargumenten, maar weigert desondanks met zijn zus een kind te verwekken. Hij schiet zichzelf door het hoofd. Niet alleen God, ook de Duivel verliest een Zoon. Het drama is een prachtig document over de verwoestende werking van de Rede – U weet wel, de Verboden Vrucht die ons tot de zondeval dwong. Van alles wat God verbiedt, is de Rede de wortel van al het Kwaad.
Pacino spint dat uit. Daarmee wekt zijn rol wrevel en een onbehaagelijk gevoel van onmacht. Mag je het Kwaad bewonderen om Zijn consequente redeneren? De Stones kropen eerder al in de huid van de Duivel en bezongen, even standvastig als intelligent, hun sympathie. Die hymne is mijn keus voor vanavond. De rest van het uur zoeken we naar meer muzikale geneugten die God ons verbood. Zie het als een onschuldige uitlaatklep: stiekem genieten van de Stones, Keanu Reevs een best goede acteur noemen, dwepen met populisme en God eens op zijn nummer zetten. En dan, dan snel weer in de politiek correcte pas lopen. Want al grijpt Hij niet in, hij ziet natuurlijk wel veel en onthoudt alles … <<