Je kunt iets doen; je hoeft je niet machteloos te voelen. Misschien is dat wel de belangrijkste verklaring waarom internetters na een afschuwelijke daad op zoek gaan naar de dader. Met zijn allen, op internet. Dat gebeurde na de aanslagen in Boston toen de Reddit-gemeenschap de dader gevonden dacht te hebben, dat gebeurde na het neerhalen van de MH17 en nu weer, in een internationale jacht op de beul van James Foley. The Daily Mail, The Times en The Guardian hebben die jacht geopend, bericht GeenStijl. Hij zou hoog op het verlanglijstje staan van MI6 en de SAS.
Thursday’s Daily Mail front page – “Find the British butcher behind the mask” #tomorrowspaperstoday #bbcpapers pic.twitter.com/OilZyV6Zo7
— Nick Sutton (@suttonnick) 20 augustus 2014
Zo moeilijk is het ook niet. We hebben prima audio, we hebben heel veel kennis en, belangrijker, internet biedt de tools om die kennis ook samen te brengen. Wat we ook hebben is de woede over zo’n afschuwelijke daad, de wens om verantwoordelijken aan te wijzen. Wat we missen is een ‘scheidsrechter’ die de kwaliteit van de vindingen bewaakt en het kaf van het koren scheidt. Er is geen protocol, zoals politie en justitie hebben (waar het overigens vaak zat ook al fout gaat). Dat kan leiden tot ongelukken: bewijst de jacht op de Bostem bomber en sommige verhalen over de MH17 niet juist bleken te zijn.
Crowdhunting brengt de nodige risico’s met zich mee waarvan het aanwijzen van verkeerde personen nog wel de vervelendste is. Want hoe kom je van een stigma af dat heel het internet op je heeft gedrukt? Niet. Internet heeft een olifantengeheugen waarin de nuance tussen verdachte en schuldige vaak een te dunnen grens blijkt te zijn die door een stampede van een verontwaardigde massa met voeten wordt getreden. En hoe erger de daad (wat de onthoofding van een mens is), hoe verontwaardigder de massa, hoe groter de wens resultaten te boeken, hoe onzorgvuldiger het proces van waarheidsvinding of, in dit geval, identificatie.
Maar je kan wel iets doen – een gevoel dat moeilijk te negeren is.