Als een minister niet meer voor zijn of haar eigen ambtenaren gaat staan, gebeuren er vroeg of laat ernstige ongelukken.
Drie (of vier – het is slecht te zien) agenten staan geheel in wild-west-stijl met hun ruggen naar elkaar. Dan valt er één (of wordt neergeslagen). Daar omheen draait een grote groep hooligans die bloed ruiken. De agenten trekken hun wapen en zoeken een uitweg. Guusje ter Horst hield zich zo ontzettend op de vlakte toen haar naar het schietincident op het strand van Hoek van Holland werd gevraagd, dat zelfs ik er puistjes van kreeg. In plaats van de aftocht te dekken, zocht ook zij een uitweg.
Feitelijke waarnemingen: geen agent hoort in zo’n situatie terecht te komen. Er is een jongen van 19 dood, waarover nog veel onduidelijk is. Bezoekers van het feest scandeerde ‘Rotterdam hooligans‘.
Vermoedens: er is niet alleen door de politie geschoten, er waren te veel feestgangers op het terrein, die hadden het nodige aan alcoholica en psychotica achter hun huig, er is niet/nauwelijks/slecht/onvoldoende gefouilleerd door de organisatie.
Dat moet een minister meedelen. Feitelijke waarnemingen en eventueel vermoedens, maar dat laatste liever niet. En steun. Steun aan de agenten die even klem zaten.
Zaaddodend is echter de reactie van onze minister die het betreurt dat de politie het wapen heeft moeten trekken. Dat daar een heel serieus onderzoek naar komt. Dat zowel het trekken van een wapen als het onderzoek een hele, hele serieuze zaak is. Dat, tussen de regels door agenten zich dus zorgen moeten maken over hun handelend optreden op een feestje gone wrong. Geen steun, geen dekking, geen schouderklop. Om Jules Deelder te citeren: geen klote, geen donder, geen reet.
De minister weigerde voor haar ambtenaren te gaan staan. Ambtenaren die wat hachelijke momenten hebben gekend. Om dat te bepalen, zijn de beelden namelijk wel helder genoeg. Maar nee, ze lijkt nu al te duiken voor de kritiek die loskomt, mocht blijken dat de agenten misschien wat snel, wat ongericht, gegeven de chaotische situatie wellicht wat vroeg of niet geheel conform de rules of engagement hebben gehandeld.
Natuurlijk: met de ongekende luxe van achteraf analyseren kunnen dat heel terechte conclusies zijn waar betrokken agenten op mogen, nee: moeten worden aangesproken. Maar als de pers een reactie vraagt aan de verantwoordelijke minister, lepel dan niet de procedure op, maar sta voor je ambtenaren. Zij trokken een wapen, jij verdedigt die keuze de maandag daaropvolgend. Dan geef je inhoud aan het staatsrechtelijke principe van ministeriële verantwoordelijkheid en Nijenrode’s best seller: leiderschap. Nu vertroebelen beide begrippen.
Cohen deed het nog zo mooi voor toen weer eens een ambulancebroeder in elkaar was geslagen. Uren na het incident – de toedracht had nog alle kanten op kunnen gaan: de broeder had het slachtoffer kunnen zijn van onverwacht geweld of hij had misschien een pak op zijn broek verdiend door zelf een grote bek op te zetten, het kon allemaal nog – had hij een oneliner waardoor je je direct ‘gedekt’ voelt: ‘Je blijft met je poten van mijn mensen af. Punt.’ Dat punt stond toen en dat staat nog steeds. Met dat ene punt waarschuwde Cohen, uitte hij zijn verontwaardiging en dekte al die andere broeders die nog aan hun dienst moesten beginnen.
Ik heb het Ter Horst allemaal niet horen zeggen. Zij zette geen punt, want ze had er geen. Behalve dat ik heb begrepen dat er binnenkort iemand in kastjes komt snuffelen, koffie komt drinken en wapens komt inspecteren. Ook dat moet, naar binnen. Naar buiten moet je dekken. Je rug rechten, breed maken en voor je mensen gaan staan. In wild-west-stijl je politieke lot aan hun gedrag durven koppelen. Daar was na zaterdag, de nacht dat een familie hun zoon, broer, neef, vriend verloor, alle reden toe. Dat is politiek leiderschap.
Hoe het nu verliep, is een staaltje politiek management: damage control by rethorica. Of in Nederlands: nieuwe flinksheid. Ter Horst wil zo ver boven de situatie staan, dat ze er met goed fatsoen nu helemaal geen overzicht meer over heeft en alle gevoel voor verhoudingen is kwijtgeraakt. Als agent zou ik voor de stranddiensten van 2010 bedanken. Maar daar zijn ze dan weer te professioneel voor. En dat is ook niet altijd even slim … <<