Ik deed ruim vier jaar onderzoek naar live blogs — het populaire genre om onmiddellijk verslag te doen van een gebeurtenis. Zes focusgroepen met 65 gebruikers gaven tips hoe hun ervaring verbeterd kon worden.
#1 Vertel wie er liveblogt
“Hallo, ik ben Suze en zal de komende twee uur livebloggen.” Staat vreemd? In veel buitenlandse live blogs is het zeer gebruikelijk om de identiteit van de auteur te ontsluiten. Zo kunnen gebruikers een band opbouwen met de journalist. Bevalt die band, dan komen lezers bij je terug. Waarom zetten we wel de naam bij een artikel, maar niet bij een verslag in een live blog? Lezers waarderen auteurschap, blijkt uit mijn focusgroepen.
#2 Link naar achtergronden
Geen gebeurtenis zonder aanloop. Link naar het (eigen) archief om een gebeurtenis te verdiepen. Hoe meer links in het live blog zijn opgenomen, hoe geloofwaardiger (urgenter en belangrijker) gebruikers dat blog vinden. Zorg wel dat mensen weer makkelijk terugkomen op de plek waar ze waren: open de link dus even in een nieuwe tab.
#3 Presenteer primaire bronnen
Een Russische aanval met in de vuurlinie een kerncentrale … Dat is brekend nieuws! Tweets van het Internationale Atoomagentschap in het live blog overtuigen gebruikers van de ernst en aard van de gebeurtenissen. Want als dat Atoomagentschap het niet weet, wie dan wel? Sterker: hoe kun je geloofwaardig berichten als je het Atoomagentschap niet meeneemt? Primaire bronnen, van alle betrokkenen in een debat, wedstrijd of brekend nieuws, zijn essentiële bouwstenen voor een geloofwaardige post.
#4 Citeer veel, parafraseer minder
Journalisten, blijkt uit mijn inhoudsanalyse van live blogs, gebruiken maar weinig bronnen. De meeste zinnen die ze schrijven, schrijven ze op eigen gezag. Als ze bronnen gebruiken, dan vooral formele bronnen. Die formele bronnen (woordvoerders, ministers, burgemeesters, trainers) worden vaker geciteerd dan media-bronnen of informele bronnen. Die laatste, informele bronnen (denk aan ooggetuigen) worden zelden geciteerd. Dat vinden gebruikers ongeloofwaardig. Waarom citeren journalisten formele bronnen, maar interpreteren ze informele bronnen? Willen ze hun informatie dan toch naar hun hand zetten?
#5 Jargon = (vaak) dodelijk
Jargon verhult — jargon organiseert via taalgebruik mensen in en uit een groep. Letterlijk. Gebruikers die geconfronteerd worden met jargon, voelen zich buitengesloten. Alsof er geheimtaal wordt gesproken. Overigens moet daar een nuance in worden gemaakt: jargon in sport is bijvoorbeeld bijna onvermijdelijk. Voordeel is dat sportliefhebbers zelf ook grossieren in jargon. Het sportblog is dan ook een buitenbeetje onder de live blogs — een sub-genre. Jargon is in sportblogs bewijs van expertise. En expertise is een belangrijke bouwsteen van geloofwaardigheid. Complex dus.
#6 Cijfers overtuigen
Een cijfer makt een fenomeen absoluut. Een getal, zeker als die wordt uitgedrukt in een vergelijking (in voetbalvelden, aantal marathons of gestapelde Eiffeltorens) worden ervaren als bijzonder geloofwaardig. Over alles kan je van mening verschillen, maar een cijfer drukt feitelijkheid uit. Maak dus gebruik van die kwaliteit — kwantificeer.
#7 Neem niet te vaak pauze
Een live blog veronderstelt een live verslag van een zich ontwikkelende gebeurtenis. Dus moeten er van die gebeurtenis in een zeker ritme verslag worden gedaan. Tussen posts mogen niet teveel pauzes zitten. Als gebruikers een half uur op hun volgende shotje nieuws moeten wachten, krijgen ze afkickverschijnselen. En dan onstaat er onrust, ontevredenheid en, funester: de vraag of er wel echt iets aan de hand is. Hoeveel pauze idealiter tussen posts moet zitten, heb ik niet kunnen aantonen. Er lijkt wel een helder continuum te zijn: gebruikers geven aan dat dat afhangt van de gebeurtenis: elk half uur in een blog over een wedstrijd is veel te weinig, elke twee minuten over de crisis in Gaza, teveel.
#8 Sport is emotie, politiek en brekend nieuws is dat niet
Blogs over politiek en brekend nieuws heeft een duidelijk functie: informeren. Sportblogs heeft volgens gebruikers ook de functie te vermaken. Maar daar vinden ze vervolgens niets van terug in de blogs die zij volgen. Een wedstrijd, race of een spel roept ook emoties op. Dat doen live blogs over nationale teams heel goed — dan is de beleving een onderdeel van het blog. Over alle (binnenlandse) wedstrijden is die sjeu er al snel weer af. Gebruikers pleiten voor meer emotie en beleving in het blog.
#9 Neem de gebruiker (heel erg) serieus
Een gebruiker van een live blog is mobiel, nieuwsverslaafd en kritisch. In de kern is een overtuigde afnemer van posts een proto-professionele journalist. Hij (veelal) volgt veel andere media en weet hoe een gebeurtenis in elkaar zit. Gebruikers kunnen moeiteloos parallellen trekken tussen nieuws in een live blog en daarbuiten. Tijdens de focusgroepen werden live blogs vergeleken op het niveau van bronnen, timing van nieuws, interpretatie van informatie. Een gebruiker vindt vergelijken fijn, vult actief aan, heeft het blog naast andere media. Dus neem die gebruiker serieus — vraag eens wat-ie van jullie blog vindt. Gewoon, met een kopje koffie. Op de redactie.
Sebastiaan van der Lubben deed promotieonderzoek naar live blogs. Hij verdedigde zijn proefschrift Live Blogs as Genre in Pursuit of Credibility woensdag 3 april in Leiden.