Ana Marie Cox, commentator van The Guardian, waarschuwt de Republikeinse partij: stop met het toejuichen van kandidaten die doodzieke patiënten zonder verzekering laten sterven op straat, stop met het uitjouwen van een militair die homo is en daar openlijk voor uit wil komen en stop met het klappen voor de Koning van de Doodstraf, Rick Perry. Stop ermee, want het kost je punten en het schaadt het imago van de partij die na deze primaries een veel belangrijker strijd wacht – namelijk die om het Witte Huis.
Cox beschrijft de functie (of het disfunctioneren) van publiek bij debatten tussen kandidaten. Ze gillen en schreeuwen hun kandidaat moed in, maar zijn zelden een doorsnede van het politieke publiek dat gaat stemmen. Bezoekers van debatten, weet Cox, zijn overactieve burgers met een bovengemiddelde belangstelling voor het métier. En dan breekt soms extremisme door het oppervlak, zoals donderdagavond in Orlando. Erg? Uit onderzoek, weet Cox, blijkt dat gejoel van publiek het oordeel over de kandidaat bij het publiek thuis voor de buis, sterk beïnvloedt. Rick Santorum spon garen bij het boe-geroep uit het publiek toen Stephen Hill in zijn filmpje uit de kast kwam. Hill is militair in Irak – en homo.
Publiek in de zaal – doe dus maar niet, bepleit Cox. En daarmee gaat ze voorbij aan een veel radicalere verandering in het politieke debat: het publiek joelt en juicht niet alleen (dat doen ze al jaren), ze krijgen een steeds dominantere positie in het format van het debat zelf. En Orlando maakt school. Ook voor Nederland. Iedereen kon voor het GOP-debat van afgelopen donderdag een filmpje via YouTube insturen. Stephen Hill deed dat. Het is aan de kandidaat om daarop te reageren. U merkt het – langzaam verlaten we het debat waarbij kandidaten onderling met elkaar in woordenstrijd gaan en hebben we hun aandacht en focus verplaatst naar een voortdurend verantwoorden tegenover geselecteerde burgers. Hoe die selectie tot stand komt en wie dat doet, is een raadsel. Feit is dat Santorum aan Hill werd gekoppeld. En de rest (van de kandidaten en het publiek) minutenlang roerloos toekeek.
Sociale media particulariseren het politieke debat – het is geen debat, maar een gesprek tussen kandidaat en individuele burger. En uit dat gesprek moeten wij als toeschouwer een grotere gemene deler destilleren die óók iets over ons zegt. Dat lukt lang niet altijd. Liefst willen wij ook met die kandidaat in gesprek (niet: debat). Alleen dan weten we zeker hoe hij (of zij) over ons denkt. Dat lukt natuurlijk lang niet altijd. Dat frustreert. Door het debat te verkleinen tot een dialoog tussen twee mensen (in Orlando nog houterig, maar na Orlando allengs soepeler), verengen we ook de politiek tot een dialoog tussen twee mensen. En dan verliest de politiek haar essentie: het vreedzaam afwegen van collectieve en algemene waarden en normen.
De vraag van Stephen Hill over zijn seksualiteit in het Amerikaanse leger en Santorums reactie dat er in het leger sowieso geen plaats is voor seksualiteit, zegt iets over Hill, over Santorum en over de relatie tussen beiden. Ik kan me voorstellen dat Hill kandidaat Santorum homofoob vindt en er volgens Santorum voor Hill geen plaats in het leger is. Probleem: ik ben hetero, geen militair maar wel geïnteresseerd in homo-emancipatie in zo’n conservatieve institutie als het Amerikaanse leger. Dus kijk ik naar het één-tweetje, maar heb er natuurlijk helemaal niets aan.
Amerikaanse verkiezingen maken school. Ook in Nederland. Logisch. Ze hebben er in de States heel veel. Wij kunnen daar dus ook heel veel van leren. En dat doen we ook. Maar, hopelijk, niet van dit Google/FOX-experiment. Natuurlijk moet de politiek het publiek bedienen. Debatten hoeven niet saai te zijn. Maar bindt het publiek niet zo dicht op de politiek. Die politiek bestaat bij de gratie van een kloof – niet te diep, niet te breed, maar desalniettemin een kloof. Het onderonsje Hill-Santorum bewijst waarom: op nationale televisie hebben twee mannen, gezien hun achtergrond, hun zeer voorspelbare mening uitgewisseld. En behalve zij twee heeft niemand er iets van opgestoken. Tenzij u nog iet wist dat Hill homo is en Santorum die liever uit het leger weert. Maar als u dat als Amerikaanse Republikein nog niet wist, blijkt uit onderzoek, dan is de kans dat u een debat als deze voor de buis uitzit, uiterst klein. Dit bericht verscheen eerder op ElectionDeskUSA. <<