Afgezet tegen de verschrikkingen van IS is het puberale machismo van Donald Trump slechts een excuses waard om dan snel weer over te gaan tot de orde van de dag. Zo is de riposte samen te vatten van de Republikeinse kandidaat op de uitgelekte tape waarin hij opschept over het aanranden van vrouwen – dat is de juridische term voor wat Trump gekscherend locker room talk noemt. Zolang er een terreurbeweging is die mensen levend verbrandt en verdrinkt in stalen kooien of voor een video het hoofd afsnijdt, is het ongewild en ongevraagd grijpen in het kruis van een vrouw niet meer dan kinderspel.
Noodweer
Mijn persoonlijke opvatting: van andermans kruis blijf je af, tenzij er vooraf expliciete en duurzame toestemming voor is gegeven of sprake is van noodweer – de juridische term om ongewild lichamelijk contact te voorkomen of op te heffen. Hier gaat het mij nu echter om de politieke communicatie. Als we onze verontwaardiging even wegdenken, is er volgens mij namelijk sprake van een knappe strategie.
Crisisoverleg
Trump was zo goed als ten dode opgeschreven na het uitlekken van een tape waarop hij trots vertelt over zijn escapades. Er was zelfs sprake van crisisoverleg in een van zijn torens in New York. Daar, ergens bovenin, blijkt uit de onthullingen van 2005 een strategie te zijn gepeuterd met twee knappe aanvallen op Clinton: 1) ze heeft als voormalig minister van Buitenlandse Zaken zichtbaar gefaald in het aanpakken van IS en 2) erger dan Trump is Bill Clintons omgang met vrouwen en ook daar heeft Hillary niets aan gedaan, behalve glimlachen. Kijk zelf maar:
Nu zit Hillary Clinton plots met twee problemen in plaats van één sterke aanval. De verantwoordelijkheid voor het ontstaan van IS kan ze nog wel wegredeneren: haar invloed op het ontstaan van een terreurbeweging is maar zeer beperkt. Die (rationele) boodschap vereist de nodige nuance van toehoorders. Buitenland politiek is complexe geschiedschrijving en complexiteit is tijdens campagne hetgeen moet worden gereduceerd. Er blijft bij verwijten in dit domein altijd een residu, een nasmaak van schuld en verantwoordelijkheid achter. Die is nooit weg te poetsen, maar buitenland politiek speelt ook zelden een doorslaggevende rol bij de presidentsverkiezing.
Zuidelijk eergevoel
RIPOSTE 2 van Trump is lastiger te counteren. Manlief heeft een spoor aan vernielingen achtergelaten. Explosiever is dat Bill een driftkikker is met een zuidelijk gevoel voor eer. En die eer is nu publiekelijk aangetast: daar moet hij op reageren. De aanval van Trump heeft dan ook een onderlaag – Donald daagt Bill uit in de hoop dat Clinton zich in de campagne van zijn eega mengt, iets waar strategen in Hillary’s kamp nachtmerries van krijgen. Bill is onbestuurbaar, een loose canon. Hij schiet eerder dan hij denkt, wat hem ook in de problemen heeft gebracht die Trump hem nu juist verwijt.
Catch 22
Hillary kan het verwijt van Trump niet over haar kant laten gaan: er wordt veel over gesproken. Maar reageren is onverstandig. Dus volgde een claim op de morele superioriteit (zie filmpje): als zij zich verlagen, verhef uzelf. Waarmee Trump bij Clinton precies die karaktertrek forceert waar veel Democraten zo’n hekel aan hebben: de opgeheven neus, de afstand tot het volk, de bevestiging dat Clinton in een bubbel leeft die weinig met de de werkelijkheid te maken heeft. Welke vrouw pikt dit nu? Een vrouw die macht belangrijker vindt dan haar eigen welbevinden … Trump stip het heel even aan, uit noodzaak. Want hij stond met zijn rug tegen de muur. 48 uur later is hij al weer ontsnapt – een knappe act.
