Sinds kort heb ik er een verslaving bij: Planet Money van de Amerikaanse publieke radio (NPR). Een zeer toegankelijk programma over de Amerikaanse en mondiale economie.
De NPR-presentatoren hebben Obama hoog zitten. Ze zijn links en voor Amerikaanse begrippen misschien wel extreem links. Toch is er ruimte voor tegenstanders van voorgesteld beleid van de president-elect. Zoals blijkt tijdens een interview met Russ Roberts – econoom en verbonden aan de George Mason University.
Hoe cynisch was het precies deze universiteit waar Obama twee dagen geleden bekendmaakte 800 miljard euro in de economie te pompen. De universiteit biedt onderdak aan economisch conservatieven van de Oostenrijkse School. Niet direct voorstanders van overheidsingrijpen in de economie. “Obama wist dat ik daar een tegenstander van ben”, zei Roberts op de podcast, “maar ik was niet uitgenodigd. Dat heeft me gekwetst.” Overigens was er geen student te bekennen, zei Roberts. Iedereen zit thuis. “Behlave degene die een cheque hebben ontvangen, denk ik.” De messen waren geslepen in dit onderonsje over de grootste financiële interventie in de Amerikaanse economie.
Waar is Roberts toch zo bang voor? Iedereen ziet die 800 miljard graag ge”investeerd worden, behalve hij? Zijn grootste vrees is klassiek conservatief te noemen: de financiële impuls van de overheid in de Amerikaanse economie zal hand-in-hand gaan met vrijheidsbeperkende maatregelen. Niet alleen voor de vrije markt, maar ook voor burgers. De eisen die de overheid aan het gedrag van haar onderdanen zal stellen om van deze impuls een succes te maken, vormen vormen een serieuze bedreiging voor de American way of life.
Geld is niet neutraal, zegt Roberts. En dat is een van de belangrijkste propositie van de Oostenrijkse School waaruit ook Friedrich Hayek en Ludwig von Mises uit voortkwamen. Hayek staat zelfs lijnrecht tegenover die andere eminente econoom: John Maynard Keynes. Keynes stelde voor om economische barre tijden te overbruggen door geld uit te geven. Hij was geen voorstander van The New Deal omdat Roosevelt niet ver genoeg zou zijn gegaan. Hayek ziet dat anders.
Meer geld in de economie laat de rente dalen. Maar die daling is artificieel en heeft geen reëel verband mket de werkelijke economie. Lenen wordt door de lage rentestand kunstmatig goedkoop gemaakt. Ondernemers zullen daardoor makkelijker investeren in langlopende projecten en die, concludeerde Hayek, zijn zeer rentegevoelig. De nieuwe boom aan de economie eindigt in een bust. Noodzakelijk om weer te kunnen herstellen. Wie dat niet wilt, moet niet investeren. Aldus Hayek.
Daar koppelde hij in zijn The Road to Serfdom (een kritiek op het socialisme in de UK) nog een politiek argument aan: “Economic control is not merely control of a sector of human life which can be separated from the rest, it is the control of the means for all our ends.” En wie daar de macht over heeft, wees hij richting nazi-Duitsland, heeft de absolute macht in handen. Net als in de jaren dertig hallen we graag Keynes uit de kast, maar Hayek er liever staan. Waarom? Waarom heeft Keynes niet en Hayek wel aan zeggingskracht ingeboet?
Hayeks actuele analyse stuit op verzet bij de linkse presentatoren van de NPR-podcast. Toch levert die vooringenomen houding leuke radio op. Als ze maar wel hun best doen om iemand te vinden die hen kan uitdagen. Wie de komende tijd op de hoogte wil blijven van de financiële crisis, moet dus bij Planet Money zijn, maar zeker ook bij de Hayekerianen van George Mason University. Ook zij hebben een podcast (ruim een uur) over hun visie op Obama’s beleid. Eerlijk is eerlijk – ik heb ‘m nog niet geluisterd. |